Actividades

IV Marcha cívica pola devolución da Casa Cornide

A AC Eira Vella uniuse ao apoio á IV Marcha cívica pola devolución da Casa Cornide que tivo lugar onte, 11 de novembro de 2023, saíndo ás 12 horas da Praza de María Pita e percorrendo o camiño ata chegar á Casa Cornide.

Dende aquí queremos compartir o momento da chegada da marcha cívica para a lectura do manifesto así como o seu texto íntegro.

MANIFESTO

O Pleno municipal de 12 de setembro de 2019 aprobaba unha moción por unanimidade para a devolución da Casa Cornide ao patrimonio da Coruña e que o concello presente unha denuncia no Xulgado para recuperar a propiedade, que aínda non se presentou despois de 50 meses.

A Xunta de Galicia iniciaba o 14 de maio de 2021 o expediente para declarar Ben de Interese Cultural (BIC) a Casa Cornide, que era aprobado o 27 de abril de 2023 e publicado no DOG en maio.

O pazo de Meirás e a Casa Cornide son dúas caras dun mesmo espolio. Como dicía a moción aprobada o 1 de outubro de 2020: “Significados franquistas que promoveron e participaron activamente nestes dous espolios –Alfonso Molina Brandao, Pedro Barrié de la Maza e Sergio Peñamaría de Llano– aínda conservan na Coruña rúas, retratos en edificios públicos, placas e todo tipo de distincións, que non pode admitir unha sociedade democrática”.

A Xunta declaraba BIC a Casa Cornide, pero despois de sete meses segue pechada e en propiedade da familia Franco. Como dicía Manuel Rivas na lectura do manifesto da II Marcha: “Estamos decididos a convocar a III, IV Marcha Cívica e as que sexa necesarias até poñer fin a este espolio”.

A adquisición da Casa Cornide foi unha auténtica operación de Estado que se organizou durante varios anos. No podía aparecer como a transmisión dunha propiedade pública a unha persoa privada como Carmen Polo, esposa de Franco, e por iso a solución para superar ese problema foi convocar unha poxa, previamente amañada.

A Casa Cornide foi mercada en 1948 pola Dirección Xeral de Belas Artes (Ministerio de Educación). Con Alfonso Molina como alcalde pasa a propiedade municipal, mediante un expediente incoado en 1958 e formalizado en xuño de 1962 a través dunha permuta co Ministerio de Educación Nacional, que recibe a cambio unha parcela municipal en San Roque/zona escolar.

Poucos días despois de dita permuta, Sergio Peñamaría (sucede a Alfonso Molina como alcalde o 19 de maio de 1959), tramita a venda cunha sorprendente rapidez e o Pleno de 3 de  xullo de 1962 acordaba a venda do palacio e tamén as bases para unha poxa que se celebra un mes despois. Pedro Barrié de la Maza gaña a poxa-farsa celebrada o 2 de agosto de 1962 e adquire a Casa Cornide por 305.000 pesetas. Esa mesma tarde o pleno dá conta que Barrié solicita transmitir a propiedade a Carmen Polo. Tres días despois Barrié culmina esta farsa e vende a casa a Carmen Polo por 25.000 pesetas, como figura na escritura.

Non queremos a Pedro Barrié, nin a Alfonso Molina como fillos predilectos porque foron persoas ao servizo da ditadura, que participaron na represión, como recolle o informe elaborado polo Instituto José Cornide de Estudos Coruñeses por encargo do propio concello da Coruña. Por outra parte, a Lei de Memoria Democrática xa retirou a Pedro Barrié o título de Conde de Fenosa.

O Pleno da corporación municipal de O Barco de Valdeorras, alcaldía socialista, acordaba por unanimidade solicitar ao concello da Coruña que retire a Sergio Peñamaría as distincións que ten na nosa cidade. Sendo coñecedores dos crimes cometidos en Valdeorras por Peñamaría ao fronte dunha Bandeira da Lexión, o Pleno dese concello aprobaba, tamén por unanimidade e a iniciativa da Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica da Coruña, pedir ao concello da Coruña que a actual rúa Alcalde Peñamaría leve o nome de Mártires de Valdeorras.

ESIXIMOS AO CONCELLO DA CORUÑA:

– Que presente en novembro de 2023 demanda no xulgado para recuperar a propiedade da Casa Cornide.

– Que inste á Xunta, conseguida a declaración de BIC após a mobilización cívica,  a que obrigue á familia Franco antes de que acabe 2023 a cumprir o que recolle a lei: apertura da Casa Cornide catro días ao mes, como mínimo, e catro horas cada día.

– Que se traslade á Comisión de Honras e Distincións e á Comisión Municipal de Memoria Histórica a proposta de retirada  de rúas e distincións a Pedro Barrié, Alfonso Molina e Sergio Peñamaría, como principais responsábeis do espolio da Casa Cornide, en cumprimento da Lei de Memoria Democrática.

– Que se execute a proposta do Instituto José Cornide de Estudos Coruñeses para a retirada de rúas e distincións, en cumprimento da Lei de Memoria Democrática.

DEVOLUCIÓN POLA FAMILIA FRANCO DE TODO O ROUBADO

RECUPERACIÓN PARA O POBO DA CASA CORNIDE

Actividades, Homenaxe

Eira Vella celebrou a ofrenda ás vítimas de 1936

A A.C. Eira Vella celebrou o pasado 14 de abril, conmemoración da proclamación da II República, a ofrenda que ven realizando dende 2007 en lembranza das vítimas betanceiras do golpe militar do 18 de xullo de 1936 diante da placa colocada na súa lembranza á entrada do Museo das Mariñas.

Esta ofrenda é a primeira tamén que se realiza despois da aprobación polo Parlamento español da Lei de Memoria Democrática (publicada no BOE de 20 de octubre) que sustitúe a de 2007. Neste sentido, o representante de Eira Vella que presentou a ofrenda lembrou que seis meses despois da aprobación desta lei o Concello de Betanzos non adoptou aínda nin anunciou ou apoiou ningunha iniciativa nese sentido para o seu cumprimento.

Segundo o especialista Manuel Monge, autor do libro “Os restos do Franquismo en Galiza,  quen participou nun acto organizado por Eira Vella a principios de marzo, aludindo á simboloxía franquista que queda por retirar en Betanzos, cifrábaa en 16 casos, entre placas, nomes de rúas e distincións honoríficas outorgadas a persoas vencelladas á Ditadura. Entre estes, está o da rúa onde se celebra anualmente a ofrenda, dedicada a unha persoa que foi presidente da Deputación coruñesa dende 1939 a 1950 (os anos máis duros do franquismo), morrendo no exercicio do cargo, e ademais Procurador nas Cortes Franquistas entre 1946 e 1949. Eira Vella manifestou o desexo de que en vindeiras ofrendas a rúa ostente un novo nome máis acorde cos tempos democráticos que vivimos.

Na ofrenda floral, poética e musical participaron diversas persoas lendo textos e poemas e interpretáronse o himno de Riego e a marcha do Antigo Reino de Galiza. Deixámosvos aquí algunhas imaxes do acto.

Himno Riego e Marcha do Antigo Reino de Galiza

Image 1 of 10

Actividades, Presentación, Xornadas Conferencias

Camarada Fraga

O pasado 3 de marzo, ás 20:00 horas a AC Eira Vella proxectou na Sala Azul do Edificio Arquivo de Betanzos o documental Camarada Fraga, audiovisual de Daniel Carballada.

No acto contamos coa participación de Manuel Monge, Beatriz Gómez e Natalia San Vicente.

Achegamos algunhas das imaxes que nos deixou o acto.

04-Camarada-Fraga

Image 1 of 4

Actividades, Homenaxe

Día de Rosalía 2023

Rosalía na nosa voz, Día de Rosalía AC Eira Vella 2023

Con Rosalía na nosa voz, a AC Eira Vella recupera o tradicional recital dos poemas da poeta galega que viña organizando anualmente para conmemorar o seu nacemento.

Nesta ocasión, o acto terá lugar o venres, 24 de febreiro de 2023, ás 19:30 horas na sala Azul do Edificio Arquivo.

Na homenaxe a Rosalía, Eira Vella conta coa colaboración de BAM Betanzos (Biblioteca municipal Castelao, Arquivo municipal de Betanzos e Museo das Mariñas) e do Concello de Betanzos.

Actividades, Homenaxe

Día da República 2022

Actividades, Homenaxe

Día da República: homenaxe ás vítimas da represión e proxección de A Illa de Chelo

O día 13 de abril de 2022, a Asociación Cultura Eira Vella manterá viva a memoria das vítimas da represión franquista coa súa habitual homenaxe diante da placa situada na entrada do Museo das Mariñas, reprodución da orixinal ubicada no Centro Betanzos de Bos Aires e na que se recollen os nomes das vítimas betanceiras. A homenaxe terá lugar as 19:30 horas no lugar sinalado.

Posteriormente, ás 20:30 horas, na Sala Azul do Edificio Arquivo, a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica A Coruña, nun acto presentado por Emilio Vega, proxectará o documental A Illa de Chelo, dirixido por Odette Martínez-Maler e no que, partindo do asasinato dos seus pais e das súas vivencias de guerrilleira, Consuelo Rodríguez, Chelo, narra os crimes cometidos pola Lexión ao mando de Sergio Peñamaría de Llano, así como a loita heroica das guerrilleiras e guerrilleiros contra o franquismo e pola democracia.